Σειρά στην αρχαιομανία που μας έχει καταλάβει τον τελευταίο καιρό είχαν οι εξωτερικοί χώροι και η αλήθεια είναι ότι ήταν όλοι άκρως ενδιαφέροντες. Επισκεφτήκαμε τη Ρωμαϊκή Αγορά, αποφασισμένοι να μπούμε μέσα στον χώρο για να δούμε κυρίως τους Αέρηδες. Άλλωστε είναι το πιο ενδιαφέρον μνημείο εκεί μιας και τα υπόλοιπα είναι σε ερειπιώδη μορφή.
ΟΙ ΑΕΡΗΔΕΣ
Οι Αέρηδες -εξού και το όνομα της συνοικίας- είναι το οκτάγωνο μνημείο, φτιαγμένο από πεντελικό μάρμαρο, το οποίο δεσπόζει στον χώρο εκείνον της Ρωμαϊκής Αγοράς, μα συγχρόνως περνάει απαρατήρητο από τον καθημερινό διαβάτη κατά τις βόλτες του σε εκείνα τα μέρη. Η επίσημη ονομασία του είναι το Ωρολόγιο του Κηρρύστου και κατασκευάστηκε από τον αστρονόμο Ανδρόνικο από την Κύρρο της Μακεδονίας τον 1ο αιώνα π.Χ. Φαίνεται πως πράγματι λειτουργούσε ως ρολόι και την ώρα την υπολόγιζαν με τη βοήθεια του ήλιου. Μα το εντυπωσιακό ήταν το γεγονός ότι είχαν προβλεφθεί και οι συννεφιασμένες ή βροχερές μέρες που ο ήλιος δεν θα τους έκανε το χατήρι. Υπήρχε λοιπόν μηχανισμός, που -άγνωστο πως- με τη βοήθεια του νερού που παρεχόταν από δεξαμενή υπολόγιζε την ώρα. Θεωρείται ο αρχαιότερος μετεωρολογικός σταθμός του κόσμου και εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει κάποιες ομοιότητες με τον μηχανισμό των Αντικυθήρων.
Κάνοντας τον γύρο του μνημείου βλέπουμε ανάγλυφες τις μορφές των οκτώ ανέμων από τις οποίες πήρε άλλωστε και το όνομά του. Στον εσωτερικό χώρο των Αέρηδων βλέπει κανείς λίγη από την ιστορία που έχει διαβάσει στις ενημερωτικές πινακίδες πριν μπει. Είδαμε πράγματι τις σχισμές του υδραυλικού μηχανισμού στο δάπεδο, την αρχαία του ιστορία δηλαδή, αφού στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους το μνημείο υπήρξε χριστιανική εκκλησία. Στις επιγραφές αναφερόταν πως υπήρχαν κομμάτια από αγιογραφίες εκείνης της εποχής. Δυστυχώς δεν καταφέραμε να τα διακρίνουμε. Έπειτα στην Τουρκοκρατία το Ωρολόγιο μετατράπηκε σε τεκέ των δερβίσηδων, του τάγματος των Μεβλεβήδων. Μας φάνηκε πως είδαμε αχνά μουσουλμανικά σύμβολα, όπως αυτά που είχαμε δει στην Αγιά Σοφιά. Κατά τ’ άλλα το εσωτερικό του είναι απλά διαμορφωμένο.
Και η ιστορία και η χρήση του μνημείου είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Άλλωστε έχουμε περάσει τόσες φορές από εκείνο το σημείο, βολτάροντας στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, που ήταν κρίμα που δεν το είχαμε επισκεφτεί μέχρι τώρα. Επισκέψιμο βέβαια στη νεότερη ιστορία άρχισε να είναι από το 2016, μόνο δύο χρόνια δηλαδή. Ένα ακόμη κτήριο το οποίο επισκεφτήκαμε εντός της Ρωμαϊκής Αγοράς ήταν το Φετιχιέ Τζαμί που κτίστηκε τον 17ο αιώνα. Και αυτό κατέστη πρόσφατα επισκέψιμο. Φιλοξενούσε εκείνες τις μέρες μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση που καταδείκνυε τη συμβολή των ξένων αρχαιολογικών σχολών από παλιά έως σήμερα στις ανασκαφές μας, στην ανάδειξη ευρημάτων, στη χρονολόγηση τους καθώς και στην αποκρυπτογράφηση γραφών. Η έκθεση ήταν όμως έκτακτη και τέλειωνε στα τέλη του Νοεμβρίου.
ΤΟ ΦΕΤΙΧΙΕ ΤΖΑΜΙ
Άλλον έναν εξωτερικό χώρο που επισκεφτήκαμε ήταν ο τύμβος του Σοφοκλή ή τύμβος της Καμβέζας στην Βαρυπόμπη. Τον τάφο ανακάλυψε το 1888 ο Δανός δασολόγος και υπεύθυνος των βασιλικών κτημάτων Λ. Μούντερ. Στον τάφο βρέθηκαν τρεις σαρκοφάγοι και κάποια κτερίσματα. Ο Μούντερ έχοντας μελετήσει σχετικές πηγές θεώρησε ότι βρήκε τον τάφο του Σοφοκλή. Σε αυτό συνέτεινε το γεγονός ότι οι αρχαίες πληροφορίες έλεγαν ότι ο Σοφοκλής τάφηκε στο δρόμο για τη Δεκέλεια, όπου και βρίσκεται και ο συγκεκριμένος τύμβος. Οι σύγχρονες μελέτες αμφιβάλλουν γι’ αυτό αφού δεν βρέθηκε η επιγραφή που θεωρητικά υπήρχε στον τάφο του Σοφοκλή (σύμφωνα με ανώνυμο βιογράφο του). Στα 1958-59, οι πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη, έχοντας την καθοδήγηση της αρχαιολόγου και δασκάλας τους, Θεοφανούς Αρβανιτοπούλου, έκαναν συστηματικές ανασκαφές με αποτέλεσμα να ανακαλύψουν και άλλα αντικείμενα, αλλά και να καταλήξουν κι εκείνες στο συμπέρασμα ότι μάλλον δεν πρόκειται για τον τόπο που θάφτηκε ο μεγάλος τραγικός. Επίσης θεώρησαν ότι ο τάφος δεν ήταν αντάξιος του κύρους του ποιητή, αλλά έμοιαζε περισσότερο με τάφο ενός κοινού Αθηναίου. Ο χώρος χαρακτηρίστηκε ως αρχαιολογικός μόλις το 2006.
Ο ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ ΤΟΥ ΤΥΜΒΟΥ
Εμείς θέλοντας να επισκεφτούμε τον τύμβο ακολουθήσαμε τις ταμπέλες στο δρόμο -φαίνονταν καινούργιες- και φτάσαμε στους πρόποδες της Πάρνηθας. Εκεί βρήκαμε τον χώρο περιφραγμένο αλλά δεν δυσκολευτήκαμε να μπούμε μέσα. Προσεγγίσαμε τον κυρίως χώρο και είδαμε δύο σαρκοφάγους, που βρίσκονταν σε κάποιο βάθος. Απέναντί μας υψώνονταν ογκώδεις πέτρες. Ο παράτολμος της παρέας κατέβηκε και προσέγγισε τις κάσες, ενώ οι υπόλοιποι τις κοιτούσαμε από ψηλά. Ομολογώ ότι δεν ήταν κάτι πολύ ιδιαίτερο οπτικά, μα ήμασταν κοντά και θέλαμε να το δούμε έστω μία φορά.
ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΤΥΜΒΟΥ
Ακολούθησε ωραία, αλλά κλασική βόλτα στα βασιλικά κτήματα όπου περπατήσαμε ανάμεσα στα κτήρια που χρησίμευαν για τις διάφορες εργασίες (εκτροφή ζώων, παραγωγή βουτύρου, επισκευή οχημάτων κτλ) του προσωπικού που απασχολούσε η βασιλική οικογένεια μέχρι να φτάσουμε στην ίδια την οικία του βασιλιά. Η ατμόσφαιρα ήταν ειδυλλιακά φθινοπωρινή. Αυτό που δεν είχαμε ξαναδεί ήταν οι βασιλικοί τάφοι που μας πληροφορούσαν για τα αξιώματα και τις ηλικίες όσων μελών της βασιλικής οικογένειας είχαν ταφεί εκεί. Αφού περπατήσαμε κάμποσο εντός των βασιλικών κτημάτων, άρχισε να σουρουπώνει, οπότε και ξεκινήσαμε να επιστρέφουμε.
ΣΤΑ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΚΤΗΜΑΤΑ
Για εικόνες, φωτογραφίες και βίντεο που καλύπτονται από πνευματικά δικαιώματα πάσης φύσεως δηλώνουμε ότι τα δικαιώματα ανήκουν αποκλειστικά και μόνον στους κυρίους τους και όχι στους κατόχους του ιστολογίου. Στο παρόν ιστολόγιο η χρήση γίνεται αποκλειστικά για λόγους ψυχαγωγικούς.
-μικρές διαφυγές- 